– fizjoterapia pacjenta po amputacji kończyny.
Fizjoterapia pacjenta po amputacji kończyny, to nic innego jak ćwiczenia wspomagane odpowiednią terapią ułożeniową, bandażowaniem, hartowaniem i właściwą pielęgnacją powstałego po amputacji kończyny kikuta, a także nauka chodu w indywidualnym zaopatrzeniu ortopedycznym (proteza lub orteza). Na początku drogi to fizjoterapeuta dostosuje rodzaj i metody fizjoterapii do aktualnego stanu pacjenta, jego możliwości i rodzaju amputacji. Poinstruuje również, w jaki sposób, umiejętnie wykonać ją samodzielnie w domu.
– bandażowanie kikuta.
Zanim przejdziemy do zaprotezowania, bardzo ważnym elementem kuracji jest bandażowanie kikuta. Pomaga uzyskać odpowiedni kształt, pozbawić go obrzęku oraz zadbać o właściwe ukrwienie. O ile lekarz nie poinformuje Cię o jakichś przeciwwskazaniach, bandażowanie powinieneś rozpocząć zaraz po wyjściu ze szpitala. Bandażujemy kikut codziennie rano. Początkowo powinieneś nakładać bandaż na 2-3 godziny, trzy razy dziennie. Po kilku dniach, będziesz mógł pozostawić go na dłużej (ale nie więcej niż 12 godzin w ciągu dnia!). Pamiętaj, że nie powinno się bandażować kikuta na noc.
Do bandażowania używamy opaski (bandaża) elastycznej o szerokości dopasowanej do objętości kikuta. Istnieje kilka rodzajów, ale bez obaw – Konsultant Medyczny z pewnością pomoże Ci dobrać odpowiedni do Twoich potrzeb. Bandażujemy według schematu. Zacznij na szczycie (na dole) kikuta z większą siłą ucisku. Przechodząc coraz wyżej, stopniowo zmniejszaj ucisk. Nie pozostawiaj wolnych przestrzeni i uważaj na rolowanie się bandaża.
Jeżeli poczujesz mrowienie, drętwienie lub zauważysz zasinienie – przerwij proces i skontaktuj się z lekarzem.
Zachęcamy do systematycznego mierzenia objętości kikuta. Takie pomiary pomogą protetykowi przewidzieć tempo dalszej redukcji objętości oraz czas trwania całego procesu. Dzięki temu, będzie w stanie dokładniej dobrać elementy potrzebne do wytworzenia protezy. Jak w każdej dziedzinie, tak i tutaj pojawiają się nowe rozwiązania, które ułatwią Ci życie. Zamiast bandażowania, które może być dość kłopotliwe, możesz zastosować pończoszki kikutowe. Twój fizjoterapeuta lub technik ortopeda z pewnością pomoże Ci w doborze najodpowiedniejszego rodzaju i modelu.
Innym rozwiązaniem jest stosowanie silikonowego lejka pooperacyjnego. Silikon to jeden z najbardziej biozgodnych materiałów stosowanych w medycynie. Dzięki temu, bez problemu, można stosować go nawet krótko po operacji. Doboru leja silikonowego dokonuje wykwalifikowany protetyk. Pamiętaj, że pielęgnacja kikuta jest ważna nawet wtedy, kiedy jego wymiary i kształt ustabilizują się na tyle, że będziesz mógł korzystać z protezy. Kontrola stanu tkanek oraz właściwa higiena powinny stać się Twoją absolutną rutyną. Szczególnie, w pierwszym okresie użytkowania protezy istnieje spore ryzyko nagłej zmiany wymiarów kończyn. Na kolejnych stronach znajdziesz szczegółową instrukcję, jak należy w prawidłowy sposób bandażować kikut w przypadku amputacji uda i podudzia.
Poniżej znajdziesz grafikę schematu bandażowania kikuta na poziomie uda i podudzia.
» pobierz PDF z instruckją bandażowania kikuta
– ćwiczenia po amputacji,
Ćwiczenia są niezbędnym etapem Twojego powrotu do sprawności. Pomogą zbudować dobrą kondycję fizyczną, przygotują mięśnie kikuta do pracy z protezą, co bardzo Ci ułatwi korzystanie z niej. Jeśli chcesz szybko wrócić do pełnej sprawności, wykonuj wszystkie ćwiczenia starannie i regularnie. Od Ciebie, w dużej mierze, zależy to, kiedy staniesz się znów niezależny. Dobrym treningiem wzmacniającym mięśnie jest chodzenie o kulach. Staraj się codziennie pokonywać coraz dłuższe odcinki. Przygotowaliśmy dla Ciebie krótki zestaw ćwiczeń, które spokojnie możesz wykonywać w domu. Możesz je wykonywać nawet 2-3 razy dziennie – z pewnością pomoże Ci to osiągnąć dobre efekty. Pamiętaj jednak, że bardzo dużo zależy od Twojej ogólnej kondycji i możliwości, dlatego nie zrażaj się niepowodzeniami. Początki bywają trudne, ale systematycznością możesz osiągnąć bardzo wiele. Jeśli to możliwe, ćwicz z założonym bandażem lub lejem silikonowym kształtującym kikut.
Poniższe ćwiczenia to przykładowy zestaw. Twój opiekun medyczny pomoże Ci wybrać najbardziej odpowiednie dla Ciebie. Każde ćwiczenie wykonuj co najmniej 10 razy.
» pobierz PDF z ćwiczeniami w pozycji siedzącej
– hartowanie kikuta,
Hartowanie kikuta w procesie Twojego powrotu do formy jest nie mniej ważną czynnością jak jego kształtowanie. Istotnym jest, abyś aktywnie i starannie brał udział w tych czynnościach. Po wstępnym instruktażu z łatwością sobie z tym poradzisz.
Hartowanie ma na celu zmniejszenie wrażliwości skóry i tkanek kikuta na dotyk, tarcie i ucisk leja protezowego. Dzięki temu nie będziesz odczuwał dyskomfortu przy noszeniu protezy. Hartowanie polega na stopniowej zmianie bodźców i zwiększeniu siły ich stosowania. Aby osiągnąć pożądany efekty, powinieneś stosować naprzemiennie zimne i ciepłe prysznice, tarcie ręcznikiem, a następnie coraz bardziej szorstkimi tkaninami. Kolejny etap to opieranie kikuta o coraz twardsze podłoże, kończąc na nierównych twardych powierzchniach np. woreczku z grochem.
Pamiętaj, aby zachować ostrożność. Siła z jaką opierasz kikut o podłoże nie może powodować bólu i wpływać negatywnie na ranę pooperacyjną. Wszystkie te czynności mają doprowadzić do przywrócenia “czucia głębokiego”. Pomoże Ci to lepiej sterować protezą.
– kondycja psychiczna pacjenta.
Stres, smutek czy gniew to zupełnie normalne reakcje po tak silnym przeżyciu jak utrata kończyny. Są one naturalne, więc pozwól sobie na ich odczuwanie. Z czasem przyjdzie etap akceptacji i nadziei.
Pamiętaj, że nie jesteś jedyną osobą po amputacji i nie zostałeś pozostawiony sam ze swoim problemem.
Każdy człowiek jest inny i każdy potrzebuje innej ilości czasu aby przystosować się do nowych warunków życia. Sam proces przebiega jednak, zazwyczaj, według następującego schematu:
• faza szoku – odrzucenie choroby, pojawia się mechanizm zaprzeczenia,
• faza oczekiwania poprawy stanu zdrowia,
• faza lamentu – przekonanie, że “wszystko stracone”,
• faza obronna prawidłowa – stawianie celów, realizacja nowych zadań, motywacja do działania pomimo inwalidztwa,
• faza akceptacji i przystosowania.
W zależności od Twojej kondycji psychicznej, wsparcia ze strony najbliższych oraz wielu innych czynników, niektóre etapy mogą przebiegać szybciej, inne wolniej. Niezależnie od swojego przebiegu, proces przystosowania się do życia z protezą kończy się fazą akceptacji i nadziei. W niektórych szpitalach pracują psychologowie lub specjalnie przeszkolone osoby, które mogą Ci pomóc uporać się z problemami natury psychicznej. Również my, chętnie służymy pomocą i wsparciem. Możemy także skontaktować Cię z osobami, które przechodziły przez to samo co Ty i najlepiej rozumieją Twoje rozterki.
|