Aktualności

Najczęstsze przyczyny amputacji kończyn

Amputacja to skomplikowany, inwazyjny zabieg, który ma ogromny wpływ na jakość życia pacjenta – nie tylko na jego aktywność ruchową, ale przede wszystkim samopoczucie. Dlatego decyzję o odjęciu kończyny podejmuje się w ostateczności, gdy wyczerpią się pozostałe możliwości leczenia. Istnieją różne przyczyny amputacji, ale w każdym przypadku służą one ratowaniu życia i zdrowia, a co najmniej znaczącej poprawie codziennego funkcjonowania, jeśli nie można uzyskać jej w inny sposób.

Amputacje po wypadkach i urazach

Amputacje kończyn dolnych i górnych wykonuje się w przypadku poważnych urazów, do jakich dochodzi w wypadkach drogowych czy przy wykonywaniu niebezpiecznych zawodów. Uszkodzenia mięśni lub kości bywają w takich przypadkach nieodwracalne, a ich rekonstrukcja – niemożliwa. Taki sam skutek mogą mieć rozległe oparzenia albo odmrożenia III i IV stopnia, w następstwie których dochodzi do martwicy tkanek, czyli ich miejscowego obumarcia spowodowanego niedotlenieniem i niedożywieniem. Szybka amputacja jest wówczas niezbędna – martwica nogi czy ręki może spowodować sepsę, niewydolność innych narządów, a nawet śmierć pacjenta.

Wbrew pozorom urazy mechaniczne nie stanowią najczęstszej przyczyny amputacji kończyn dolnych. Zaledwie kilkanaście procent takich zabiegów wykonuje się w obliczu nagłych wypadków. Znacznie częściej decyzja o odjęciu kończyny zapada w odniesieniu do pacjentów, którzy zmagają się z przewlekłymi schorzeniami. Należy do nich przede wszystkim cukrzyca, której powikłaniem jest tzw. stopa cukrzycowa.

Amputacje z powodu cukrzycy

Zespół stopy cukrzycowej występuje w przypadku zaawansowanej, nieleczonej odpowiednio cukrzycy, najczęściej u osób powyżej 65 roku życia. Utrzymujący się przewlekle wysoki poziom glukozy powoduje nieodwracalne zmiany w obrębie kończyn dolnych (przede wszystkim – stóp) – najbardziej podatnych na patologie jako dystalne części ciała. Cukrzyca utrudnia prawidłowe krążenie w ich obrębie, przez co są przewlekle niedotlenione i niedożywione, co wiąże się z dużym ryzykiem infekcji i powstawania trudno gojących się ran, a w skrajnych przypadkach prowadzi do martwicy tkanek.

Z powodu niedokrwienia w obrębie kończyn dochodzi też do neuropatii cukrzycowej, czyli uszkodzenia czuciowych włókien nerwowych. Ponieważ pacjent nie odczuwa bólu czy zmian temperatury, jego nogi są narażone na urazy czy odmrożenie. Nierzadko jedynym sposobem leczenia stopy cukrzycowej okazuje się amputacja kończyny dolnej.

Amputacja przy chorobach naczyniowych

Inne częste przyczyny amputacji kończyn to choroby naczyniowe, do których należy miażdżyca (powodująca zwężenie i usztywnienie naczyń krwionośnych na skutek odkładania się w nich cholesterolu), czy choroba Buergera (zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń, które najczęściej występuje u osób palących tytoń). Mechanizm patologicznych zmian jest w ich przypadku podobny do występującego przy zespole stopy cukrzycowej. Kończyny nie są zaopatrywane w odpowiednią ilość tlenu i substancji odżywczych, skutkiem czego rozwijają się w ich obrębie zmiany chorobowe trudno poddające się leczeniu. W przypadku, gdy zawiodą inne metody (np. angioplastyka), amputacja pozwala zatrzymać postęp zmian i uratować pacjentowi życie.

Inne przyczyny amputacji kończyn

Amputacja może okazać się zabiegiem ratującym życie także w przebiegu chorób nowotworowych. Usunięcie guzów zlokalizowanych w obrębie kości czy mięśni kończyn jest bardzo trudne i obarczone dużym ryzykiem przerzutów. Dzięki amputacji można skutecznie zatrzymać postęp zmian.

Względnymi wskazaniami do amputacji mogą być np. niegojące się, bolesne rany, nabyte zniekształcenia albo wady wrodzone kończyn dolnych. W takich przypadkach zastąpienie niesprawnej nogi czy ręki nowoczesną protezą może poprawić jakość życia chorego i umożliwić mu normalne funkcjonowanie.