Protezy dla sportowców

Sportowe protezy kończyn dla osób aktywnych fizycznie

Niepełnosprawność, wbrew swojej definicji, nie musi oznaczać ograniczenia aktywności ruchowej. Dzięki możliwościom współczesnej protetyki pacjenci po odjęciu kończyny są w stanie nie tylko wieść normalne życie, ale też uprawiać wyczynowo sport, osiągając przy tym wyniki nie gorsze niż osoby w pełni sprawne. Nowoczesne protezy sportowe wykonuje się z dbałością o najdrobniejsze detale. Zapewniają odpowiednią dynamikę ruchu przy zachowaniu wysokiego bezpieczeństwa i komfortu użytkowania. Osiągnięcia paraolimpijczyków czy niepełnosprawnych himalaistów zachęcają zaś do tego, by po nieszczęśliwym wypadku czy chorobie powrócić do ulubionych aktywności.

Zwykła proteza a proteza dla osoby aktywnej

Specjalistyczne protezy sportowe z konieczności różnią się od tych projektowanych dla pacjentów, którym bardziej niż na nieskrępowanej aktywności ruchowej zależy np. na względach estetycznych. Uprawianie sportu w standardowych protezach jest niemożliwe choćby ze względu na to, że nie są one przystosowane do dużych obciążeń. Co więcej, proteza sportowa jest inaczej ustawiona i wyważona.

Sportowe protezy kończyn tworzy się  zarówno dla  osób po amputacji powyżej, jak i poniżej kolana. Kluczowymi cechami protezy w sporcie są lekkość i wytrzymałość konstrukcji, a także to, by w maksymalnym stopniu pozwalała na odwzorowanie fizjologicznego sposobu poruszania się, i to w wysoce efektywny sposób, jakiego wymagają poszczególne aktywności.

Jak wyglądają sportowe protezy kończyn?

Współczesne protezy sportowe to protezy modularne – pozwalające na samodzielną wymianę poszczególnych elementów w zależności od bieżących potrzeb. Dzięki temu sportowiec może korzystać ze stopy protezowej z estetycznym pokryciem, a przed treningiem wymienić ją np. na moduł odpowiedni do biegania. Proteza stopy dla biegaczy ma bowiem specyficzną budowę i jest niepraktyczna w codziennym użytkowaniu.

Podobnie jak zwykłe zaopatrzenie ortopedyczne, proteza dla osoby aktywnej składa się z:

• leja protezowego,
• stopy protezowej, 
• adapterów łączących i funkcjonalnych,
• przegubu kolanowego (w przypadku amputacji powyżej kolana). 

Stopy protezowe wykonuje się z bardzo wytrzymałych i sprężystych włókien węglowych. Mogą mieć różną formę w zależności od uprawianej dyscypliny. Przykładowo, proteza do biegania ma zwykle kształt litery C, a narciarze mogą wybrać taką, która będzie kompatybilna z wiązaniami nart.

Lej protezowy musi zapewnić nie tylko komfort użytkowania, ale też stabilność i sterowność protezy w sporcie. Z tego względu stosuje się leje np. z żywicy akrylowej czy silikonu o zawieszeniu podciśnieniowym.

Najbardziej skomplikowaną częścią sportowej protezy kończyny dolnej jest przegub kolanowy. Musi zapewniać użytkownikowi odpowiednią płynność ruchu, reagując na zmiany jego prędkości i intensywności. Obecnie stosuje się najczęściej wieloosiowe kolana hydrauliczne z tytanu.

Jak dobiera się protezę sportową?

Przygotowanie do noszenia protezy sportowej wiąże się z okresem odpowiednio ukierunkowanej rehabilitacji pod okiem fizjoterapeuty. Pracę protetyka musi poprzedzić wywiad z pacjentem oraz dokładne badanie kikuta.

Podobnie jak dzieje się w przypadku zwykłego zaopatrzenia medycznego, specjalistyczne protezy sportowe muszą zostać dostosowane do poziomu amputacji, stanu zdrowia, wzrostu, masy ciała pacjenta, a także budżetu, którym dysponuje. Dodatkowo sportowe protezy kończyn wykonuje się z uwzględnieniem uprawianej dyscypliny oraz poziomu wytrenowania zawodnika. 

Prawidłowo dobrana proteza dla osoby aktywnej pozwala jej na realizację jej marzeń związanych z dowolną dyscypliną sportu. Specjalistyczne zaopatrzenie medyczne można wykonać dla biegaczy, rowerzystów, snowboardzistów, siatkarzy i zwolenników wielu innych dyscyplin.