Leje protezowe

Lej protezowy to jeden z modułów protezy kończyny dolnej. Służy mocowaniu jej do powierzchni kikuta i ma ogromny wpływ na funkcjonalność całości zaopatrzenia ortopedycznego oraz na komfort użytkowania protezy. Specyfika leja protezowego polega na tym, że pomimo dostępności nowoczesnych technologii, jest wciąż wykonywany ręcznie przez protetyka. Jest to w pełni zindywidualizowana część protezy kończyny dolnej.

Funkcja leja protezowego

Lej do protezy stanowi połączenie pomiędzy nią a ciałem użytkownika. Stosuje się go po amputacji w obrębie podudzia i na poziomie uda (z zachowaniem stawu biodrowego) i mocuje na szczycie kikuta. Od odpowiednio wykonanego leja protezowego zależy efektywność wykorzystania protezy oraz komfort jej użytkowania. Moduł ten zapewnia protezie nogi utrzymanie jej właściwego położenia, optymalne podparcie i pozwala na odpowiednie rozłożenie nacisku na kikut. Prawidłowo wykonany lej  protezowy chroni go przed obtarciami i odparzeniami.

Jak przebiega wykonanie leja protezowego dla pacjenta po amputacji części kończyn?

Wykonanie leja protezy składa się z dwóch etapów. Najpierw ocenia się stan kikuta, a następnie tworzy się moduł protezy nogi. Specjalista może zalecić również stworzenie w pierwszej kolejności leja testowego.

Wykonanie leja protezowego – przygotowania

Przed wykonaniem leja protezy ocenia się kształt kikuta, a także jego stan. Specjalista sprawdza, które jego miejsca są wrażliwe na nacisk (wymagają odciążenia), a które dobrze go tolerują (mogą być obciążone). Skrupulatne przeprowadzenie takiej procedury gwarantuje idealne połączenie kikuta z lejem protezy.

Jak wykonuje się lej protezowy?

Tę część protezy zawsze wykonujemy tradycyjną, ręczną metodą, w oparciu o miarę pobraną z kikuta. Jest to konieczne, gdyż lej protezowy musi zostać precyzyjnie dopasowany do pacjenta. Dotyczy to poziomu amputacji kończyny i aktywności pacjenta.

Specjalista wykonuje gipsowy odlew zachowanej części kończyny dolnej. To na nim ostatecznie modeluje się lej protezowy. Postęp technologiczny w dziedzinie protetyki pozwala nam na wykorzystanie do tego takich materiałów jak np. włókno węglowe. Wpływa to korzystnie na komfort użytkowania protezy mocowanej do leja protezowego. Jest ona lżejsza, a jednocześnie wytrzymalsza.

Rodzaje lejów protezowych

Leje protezowe dzieli się na rodzaje pod względem tego, z czego są wykonane oraz ze względu na sposób mocowania do kikuta.

Z czego powstają leje protezowe po amputacji podudzia i uda?

Po amputacji podudzia i uda na kikucie mocuje się:

• lej silikonowy – jest doskonale przyczepny do kikuta kończyny, chroni skórę przed obtarciami i ranami, a także pozwala zrezygnować pacjentowi z noszenia specjalnego pasa przytrzymującego protezę. Lej silikonowy z tworzywa sztucznego zapewnia dobrą amortyzację, dlatego sprawdza się również u bardziej aktywnych osób;
• lej z włókna węglowego – jest lekki, bardzo wytrzymały i zapewnia wysoki komfort użytkowania protezy kończyny dolnej. Pomagają zmniejszyć nacisk na kikut w leju protezy mocowanej po amputacji podudzia;
• lej z laminatu – wykonuje się go z żywicy (laminatu żywicznego). Jego zaletą jest stosunkowo niska cena oraz większa tolerancja na zmiany w obwodzie kikuta.

Mocowanie leja protezowego – rodzaje

Wyróżniamy leje protezowe mocowane:

• poprzez mechaniczne zawieszenie – połączenie w ten sposób kikuta z lejem protezowym polega na np. zastosowaniu pasa biodrowego w przypadku protezy uda,
• na zamek pionowy – jest to elastyczny wkład (liner) umieszczony na dnie leja protezowego,
• podciśnieniowo – leje protezowe mogą być mocowane do kikutów za pomocą podciśnienia biernego lub aktywnego. Ta druga technologia wymaga wykorzystania specjalnego mechanizmu pompy. W obu przypadkach mocowanie podciśnieniowe polega na całkowitym wypchnięciu powietrza z leja protezowego przez wkładaną do niej zachowaną część kończyny dolnej. Wytworzone wtedy podciśnienie zapewnia optymalne utrzymanie protezy na kikucie.

Wybór właściwego leja protezowego

Podczas doboru zaopatrzenia protetycznego przykładamy dużą wagę do wywiadu z pacjentem i przedstawienia mu możliwych rozwiązań. Omawiamy wtedy i analizujemy:

• warunki medyczne dotyczące kikuta (m.in. długość kikuta) – na tej podstawie zalecamy odpowiedni kształt leja, dobieramy rozmiar leja standardowego oraz sposób mocowania tej części protezy;
• stopień aktywności pacjenta – inny lej protezowy możemy zalecić osobom bardziej aktywnym, a innym prowadzący spokojniejszy tryb życia’
• budżet pacjenta przeznaczony na wykonanie protez kończyn dolnych – moduły protezowe różnią się również ceną. Jednocześnie różnice pomiędzy lejem protezy konkretnego rodzaju wpływają na funkcjonalność, komfort użytkowania i chodzenia na protezie nogi. Dlatego wspólnie z pacjentem szukamy najlepszego dla niego rozwiązania – na miarę jego możliwości finansowych.

Nie w przypadku każdego pacjenta najbardziej zaawansowane technologicznie – a tym samym najdroższe – moduły protez okazują się najlepsze. Dlatego leje protezowe muszą być dobrane po szczegółowym przeanalizowaniu uwarunkowań medycznych i trybu życia danej osoby. Właśnie taką wnikliwą procedurę zapewniamy wszystkim, którzy myślą o poprawie komfortu swojego życia – o protezie nogi mocowanej do leja protezowego.