Aktualności

Ile trwa i jak wygląda nauka chodzenia w protezie?

Poruszanie się z pomocą protezy nie jest dla człowieka naturalne – opanowanie tej umiejętności wymaga nauki. Na efektywność tego niełatwego, złożonego procesu wpływa wiele czynników – poziom amputacji, przygotowanie kikuta do zaprotezowania, kondycja fizyczna pacjenta, a także jego motywacja i zaangażowanie. Nie można zatem określić jednoznacznie, jak długo trwa nauka chodzenia w protezie kończyny dolnej. Zwykle jednak kończy się sukcesem.

Kiedy można zacząć naukę chodzenia w protezie?

Proces adaptacji do protezy warto rozpocząć jak najszybciej, gdy tylko rana po amputacji całkowicie się zagoi. Następuje to kilka tygodni po zabiegu. Nie w każdym jednak przypadku od razu można podjąć naukę chodzenia. Rehabilitacja ruchowa wymaga też ustabilizowania stanu zdrowia pacjenta, wzmocnienia jego kondycji (fizycznej i psychicznej) oraz odpowiedniego uformowania kikuta. Zdarza się zatem, że nauka chodu rozpoczyna się dopiero po kilku miesiącach od amputacji.

Od czego zaczyna się naukę chodzenia po amputacji?

Naukę chodu poprzedzają ćwiczenia bez protezy, których celem jest wzmocnienie siły mięśniowej, poprawa równowagi i koordynacji ruchowej. Elementem przygotowania do nauki chodzenia jest także instruktaż dotyczący pielęgnacji kikuta i samej protezy. Pacjent musi opanować zasady, dzięki którym uniknie otarć, obrzęków czy infekcji skórnych. Takie dolegliwości utrudniają poruszanie się w protezie i mogą mieć niekorzystny wpływ na ogólny stan zdrowia.

Kolejnym etapem przygotowań jest trening zakładania i zdejmowania protezy. To bardzo istotne, ponieważ przy jej nieprawidłowym zamocowaniu pacjent odczuwa dyskomfort, który utrudnia poruszanie się i zniechęca do nauki chodzenia. Przed jej podjęciem pacjent musi też opanować umiejętność statycznego przenoszenia ciężaru ciała. Dzięki niej może wstawać i siadać intuicyjnie, bez ryzyka upadku.

Nauka chodzenia o kulach po amputacji

Umiejętność poruszania się z protezą opanowuje się stopniowo, zawsze w asyście fizjoterapeuty. Nauka chodzenia w protezie uda czy podudzia rozpoczyna się od najprostszych ćwiczeń z asekuracją. Początkowo jest to pionizacja przy barierkach, którą z czasem rozszerza się o ćwiczenia polegające na przenoszeniu ciężaru ciała z pięty na palce oraz na boki. Dzięki temu etapowi nauki pacjent trenuje odpowiednie obciążanie protezy, utrzymywanie równowagi i prawidłowej postawy ciała.

Osoba po amputacji stawia pierwsze kroki przy barierkach. Najpierw pokonuje krótkie odcinki po płaskiej powierzchni. Z czasem wydłuża się dystans, a asekurację w postaci poręczy można zastąpić balkonikiem. Na tym etapie bardzo istotna pozostaje kontrola postawy ciała i równomiernego obciążania stóp. Nauka obejmuje też chód naprzemienny, obroty. Osoba, która swobodnie pokonuje dłuższe odcinki z asekuracją, może opanować zasady chodzenia o kulach łokciowych.

Nauka chodzenia w protezie po nierównych powierzchniach

Pacjent, który potrafi już chodzić o kulach po płaskiej powierzchni, może zacząć naukę pokonywania przeszkód na drodze. Pod okiem rehabilitanta trenuje chód po różnych podłożach, przekraczanie nierówności (np. progu), a wreszcie chodzenie w protezie po schodach. Z czasem osoba po amputacji zaczyna podpierać się już tylko jedną kulą. Naukę chodu można uznać za zakończoną, kiedy pacjent jest w stanie pokonywać przeszkody ze wsparciem samej tylko protezy.

Jak wspomóc naukę chodzenia w protezie?

Podczas całego procesu rehabilitacji po amputacji nogi pacjent ma wsparcie ze strony fizjoterapeuty. Aby nauka chodzenia była bardziej efektywna, warto zaangażować w nią bliską osobę, która zapamięta wskazówki rehabilitanta i wspomoże amputanta w doskonaleniu techniki poruszania się podczas codziennych czynności.  

W czasie nauki chodzenia w protezie nie można zapominać o zasadzie stopniowego wydłużania pokonywanych dystansów i zwiększania obciążeń. Każda osoba po amputacji powinna uczyć się we własnym tempie, nie oczekując natychmiastowych rezultatów. Opanowanie chodu może potrwać od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy, ale kolejne etapy nauki są coraz łatwiejsze. Nie wolno się jednak zniechęcać w początkowej, najtrudniejszej fazie. Każdy dzień treningu przybliża do celu, jakim jest odzyskanie sprawności i samodzielności.